جواب خودرابیازمایید صفحه37 شیمی یازدهم

پاسخ و توضیح تمرین خود را بیازمایید صفحه 37 شیمی یازدهم این تمرین به کاربرد یک قانون طلایی در شیمی یعنی $\mathbf{\text{«شبیه، شبیه را در خود حل می‌کند»}}$ می‌پردازد و اثرات آن را در زندگی روزمره و بر سلامتی پوست بررسی می‌کند. 💧 --- ## الف) دلیل استفاده از بنزین برای شستن گریس **پاسخ:** از بنزین (و نفت) برای شستن گریس استفاده می‌شود زیرا $\mathbf{\text{هر دو ماده ناقطبی هستند}}$ و بر اساس اصل $\mathbf{\text{«شبیه، شبیه را حل می‌کند»}}$، گریس در بنزین حل می‌شود. * **گریس و چربی‌ها:** گریس عمدتاً از هیدروکربن‌های بسیار بلند زنجیر تشکیل شده است و $\mathbf{\text{مولکول‌های ناقطبی}}$ دارد (مانند چربی‌ها که گشتاور دوقطبی آن‌ها صفر است). * **بنزین و نفت:** بنزین نیز یک $\mathbf{\text{مخلوط از هیدروکربن‌های کوچکتر و ناقطبی}}$ است. * **نتیجه:** $\mathbf{\text{نیروهای واندروالسی ضعیف}}$ بین گریس و بنزین باعث می‌شود که گریس به خوبی در بنزین حل شده و از روی پوست پاک شود. آب ($athbf{\text{یک حلال قطبی}}$) نمی‌تواند گریس را حل کند. --- ## ب) دلیل خشک شدن پوست پس از شستشو با بنزین **پاسخ:** پوست پس از شستشو با بنزین خشک می‌شود، زیرا بنزین $\mathbf{\text{لایه چربی محافظ پوست را در خود حل می‌کند}}$ و از بین می‌برد. * **حفاظت پوست:** پوست انسان به طور طبیعی با یک $\mathbf{\text{لایه نازک از چربی‌های ناقطبی}}$ پوشیده شده است. این لایه‌ی چربی وظیفه‌ی $\mathbf{\text{جلوگیری از تبخیر آب بدن}}$ و حفظ $\mathbf{\text{رطوبت و نرمی پوست}}$ را بر عهده دارد. * **حذف چربی:** بنزین (ناقطبی) این $\mathbf{\text{چربی‌های طبیعی پوست}}$ (ناقطبی) را به طور کامل در خود $\mathbf{\text{حل کرده و پاک می‌کند}}$ (شبیه، شبیه را حل می‌کند). * **نتیجه:** با از بین رفتن این لایه‌ی محافظ، $\mathbf{\text{رطوبت پوست به سرعت تبخیر}}$ می‌شود و پوست $\mathbf{\text{حالت خشک و شکننده}}$ به خود می‌گیرد. --- ## پ) دلیل آسیب آلکان‌های مایع به بافت‌های پوست **پاسخ:** تماس طولانی مدت پوست با آلکان‌های مایع (مانند بنزین، نفت یا گریس رقیق) به بافت‌ها آسیب می‌رساند، زیرا این مواد $\mathbf{\text{چربی‌های ضروری سلول‌ها}}$ را در خود حل می‌کنند. * **ساختار سلول:** غشای سلول‌های پوست عمدتاً از $\mathbf{\text{مولکول‌های چربی (لیپیدها) و پروتئین‌ها}}$ تشکیل شده است. * **حل‌کنندگی متقابل:** آلکان‌های مایع (ناقطبی) با نفوذ به لایه‌های بیرونی پوست، $\mathbf{\text{چربی‌های ناقطبی موجود در غشای سلولی}}$ را در خود $\mathbf{\text{حل می‌کنند}}$. * **آسیب سلولی:** این فرآیند باعث $\mathbf{\text{برهم خوردن ساختار و کارکرد طبیعی غشاهای سلولی}}$ می‌شود و در نهایت به $\mathbf{\text{خشکی شدید، تحریک پوست و آسیب‌های مزمن}}$ (مانند درماتیت یا اگزما) منجر می‌شود. این موضوع بر اهمیت استفاده از $\mathbf{\text{دستکش‌های محافظ}}$ هنگام کار با حلال‌های ناقطبی تأکید می‌کند. 🧤